Архив рубрики: Nigoh

Чанг кўчаларингдан айланай, қишлоқ!

Қумтупроқ йўлда оёқяланг бўлиб олиб, бўйи баробар қум чангитиб, ёғочни «от» қилиб, югуриб келаётган болаларни кўриб, кўз тўймайди. Чувиллашиб келаётган болалар шу кўйи ўзларини қишлоқ ўртасидан оқиб ўтаётган лойқа сувли ариққа отишади. Ариқдан чиқа солиб, майсалар устида ўмбалоқ ошишади… Жуда гўзал манзара!

Одатда кўпчилик қаттиқ қишлоқ ҳаётидан ўзини орқага тортади. Шунинг учун ранги униққан кўйлакларидан тутун ҳиди анқиб турадиган холалар мол тезагидан таппи қилишга мажбур бўлишади. Тўғри, шаҳар иқлими сизга янгидан янги енгилликлар, қулай имкониятларни беради. Лекин, қишлоқда ҳаммаси бошқача.

Қишлоқда тонг саҳарлаб уйғониб, ишни тугаллаётганингизда шаҳарликлар еттинчи осмонида туш кўраётган бўлади. Қулоғи бураб қўйилган бўлса-да, фалон пуллик будильникларнинг эгасини уйғотишга “дух”и етмайди. Қуёш ғазабланиб, бошининг устига келсагина тўшагидан зўрға уйғонади аксар аҳли шаҳар.

Бувим: “Қуёшдан кейин турсанг, майитлар қаторига қўшиласан, қанча вақтли турсанг, елкангга фаришталар қўниб ишингнинг омади чопқиллайди, унум бўлади,” – дердилар.

Шаҳарнинг қулайлигию имкони, ўша 24 соат “вип” бўладиган свет, гази ўз йўлига. Балки, шунинг учун табиатнинг қайноқ меҳрини, нафасини ҳис қилишдан, овозини тинглашдан мосуво бўлишади баъзи шаҳарликлар… Бунинг учун қишлоқ одамларидаги соддалик-оддийлик, беғуборлик керак, бу “рецепт” эса уларнинг ҳаммасида ҳам йўқ.

Қишлоқ… Бу ерда текис асфальт ётқизилмаса-да бағрини ерга бериб ётган лаппак тошлар бора-бора одамларга фойдам тегсин, маъносида текислайди ўз-ўзини (балки, қадамлар зарбидан текисланар у тошлар, ким билади, дейсиз), аммо тили эндигина чиқаётган гўдаклар устини кир қилиб, тупроқда эмаклаб юришни машқ қилиши учун энг яхши жой – бу қишлоқ. Янги тушган келинчакнинг уялиб, қизариб тонг саҳарда кўча супураётгани тасвири билан янада гўзаллашади қишлоқ. Онасининг елинларидан баҳраманд бузоқчанинг “кўрсатиб қўяман ҳали” қабилидаги эркаланиб, ер тепишларини ҳаяжон билан фақат қишлоқда кузатса бўлади. Осмонўпар биноси бўлмаса бўлмасин, лекин ака-ука, опа-сингилчалар кир кўйлакчаларини ўйнатиб, варрак учирса бўладиган кенглиги бор қишлоқнинг. Кўнгил яйрайди, кўз қувнайди, руҳият тинчиб, роҳатланади киши.

Қишлоқда меҳр сероб, олтмишдан ошган кампир ҳам меҳри товлаб набирасини опичлайди, уради-чертади (албатта, яхши бўлсин, деб).

Қарангки, қишлоқда оналар, опалар киприк уламайди, андакка соч бўямайди, тирноқ қўймайди, баланд пошна киймайди. Чунки, билишади: тандирга кирса, улама киприкларининг, чангда юрса, бўялган сочларининг, хамир қорса, кир ювса, тирноқларининг, қишлоқнинг ўнқир-чўнқирида юрса, баланд пошнасининг бир тийинлик қадри қолмайди…

Баъзан ернинг энг яхши оналари қишлоқ аёлларимикин, деган хаёлга ҳам бориб қоламан (аслида, оналарнинг ҳаммаси яхши) Ҳатто, буни эътиборсизликдан эмас, ташвиши кўплигидан ўзи учун вақт ажратолмайдиган мунисаларимизнинг бошидаги эгри боғланган рўмоллар билдириб қўяди.

Оталар-чи? Улар ҳам шундай, шубҳасиз. Айниқса, далани иккинчи уйи, деб билган оталар… Пешонасидан оққан ҳар томчи тер учун минг рози фарзандларини, деб. Шунга яраша жажжи қўлчалари билан дадасининг терлаган бўйнидан энтикиб қучиб олган қизалоқнинг зум ўтмай, ўша қўлчалари билан отасининг пайпоғини чала бўлса-да, меҳр билан юқишлари… энтикиб кузатасан қишлоқ ҳаётини..

Сабр қилиш нималигини ўргатади, меҳр-оқибат, самимиятдан дарс беради қишлоқ…

Жасмина Жамолова,

Ромитан туманидаги 

“Фарҳод Фармон хусусий мактаби” ўқувчиси.

MUHABBAT TUKLIYEVA — UMIDLI YOSH SPORTCHI

 2024 yil — Yoshlar va biznesni qo‘llab-quvvatlash yili

Yurtimizda sport ravnaqiga, xalqimizni sportga ommaviy tarzda keng jalb etishga, ayniqsa, kelajagimiz egalari bo‘lgan yosh avlodni har jihatdan yetuk va komil insonlar bo‘lib kamolga yetishlariga hukumat darajasida e’tibor qaratilmoqda. Bu kabi sa’y-harakatlar o‘zining ijobiy samaralarini berayotgani quvonarli.

Muhabbat Tukliyeva Buxoro shahridagi 29-ixtisoslashgan davlat umumta’lim maktabining 4-sinfida o‘qiydi. Muhabbat maktabga qadam qo‘ygan ilk kunlaridan shu kunga qadar bilimga chanqoq, tirishqoqligi bilan tengdoshlariga o‘rnak bo‘lib kelmoqda.

— U nafaqat fanlardan a’lo baholarda o‘qiydi, balki sport yo‘nalishida ham bir qator yutuqlarni qo‘lga kiritgan. Uni doimo tengdoshlariga o‘rnak sifatida ko‘rsatamiz, — deydi mazkur muassasaning fidoyi muallimasi Dilrabo Fayzulloyeva.

Muhabbat bolaligidan sportga qiziqib, nafis sport turi bo‘lmish gimnastika bilan shug‘ullanishni boshlab, bugungi kunga kelib bir qator yutuqlarni qo‘lga kiritib, maktab faxri bo‘lib kelmoqda. U bir necha yillardan buyon xalqaro sport musobaqalarida ham faxrli o‘rinlarni qo‘lga kiritib kelmoqda.

Kuni kecha faol singlimiz Ojarbayjonning Boku shahrida o‘tkazilgan “GymStar International Cup” xalqaro musobaqasida o‘z yosh toifasida ishtirok etib, faxrli birinchi o‘rinni qo‘lga kiritib, viloyat ahlini yana bir bor mamnun etdi. Qolaversa, Olmaota shahrida bo‘lib o‘tgan badiiy gimnastika bo‘yicha “Mensulu”, Buxoro shahrida bo‘lib o‘tgan “Жемчужина востокс”, “Золотие минарети”, “Ташкентская осень” ochiq turnirida faxrli 1-o‘rinni, “Финал Кубка России” ochiq turnirida faxrli 2-o‘rinni egallagan singlimizdan umidimiz katta.

Zero, imkoniyatlar mamlakatida har bir dadil qadam o‘zining ijobiy samarasini berishi muqarrar.

Donishmandlar aytganidek:

Umid bilan suqilgan tayoq

Bir kun berar mevayu yaproq. 

Dilnavoz TO‘XTAYЕVA, 

                                              “Buxoro yoshlari” muxbiri

Бухорода уч ғилдиракли юк мотоцикллари ишлаб чиқариш йўлга қўйилди

Бухоро вилояти, Олот туманида уч ғилдиракли юк мотоцикллари ишлаб чиқаришнинг йўлга қўйилгани қизиқишларга сабаб бўлмоқда.

Олот туманида «Ёшлар саноат ва тадбиркорлик зонаси»нинг барпо қилингани ташаббускор маҳаллий ёшлар, ўзини бизнесда синаб кўрмоқчи бўлган ҳаваскорлар учун қулай имконият бўлди. Маълум бўлишича, мазкур лойиҳа учун 2021 йилда туман ҳокимининг қарорига асосан, тумандаги «Халифа» маҳалласидан 2 гектар ер майдони ажратилган. Унда ёшлар саноат ва тадбиркорлик зонаси ташкил этиш ишлари жадал бошланган. Бунда зарур инфратузилма-муҳандислик-коммуникация тармоғи шай қилиниб, маҳаллий бюджет маблағлари ҳисобидан 300 миллион сўм электр тармоқлари қурилишига, 350 миллион сўм маблағ табиий газ тармоқлари қурилиши учун ажратилган.

Саноат зонада фаолияти йўлга қўйилаётган дастлабки бизнес лойиҳаларидан бири ёш тадбиркор Фарҳод Тўрамуродов раҳбарлигидаги “Buxoro Gold Star Moto” МЧЖдир. Бунда умумий қиймати 15 миллиард сўм бўлган уч ғилдиракли юк мотоцикллари ишлаб чиқарилиши йўлга қўйилмоқда. Корхона таъсисчиси эса дастлабки босқичда 50 нафар ишчи-мутахассис бандлигини таъминлаш, ишни барқарор ташкиллаштириш орқали йилига замонавий русумдаги 3 минг дона юк мотоцикли йиғиб тайёрлашни мақсад қилган.

«Бугунга келиб ҳудудда белгиланган қурилиш-монтаж ишларининг аксар қисми бажарилган бўлиб, айни кунда ичимлик суви ҳамда оқава тармоғини барпо қилиш, йўл қисмини асфальтлаштириш ва атрофни ободонлаштириш чора-тадбири кўрилмоқда. Бундан беш йил илгари Қоровулбозор туманида «Lochin» бренди остидаги замонавий ҳамда қулай юк мотоцикллари, шунингдек, мотокультиватор ва квадроцикллар ишлаб чиқарила бошлаган эди. Уч ғилдиракли юк мотоцикли тайёрлайдиган конвееримиз эса «Lochin» нинг муқобилидир»,-деди ёш тадбиркор Фарҳод Тўрамуродов.

Ёш тадбиркор мазкур уч ғилдиракли мототранспорт воситасининг қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари, дала-деҳқончилик ишларида, жумладан, иссиқхоналарда етиштириладиган маҳсулотлар ва бошқа юкларни ташишда тиркагичли техникаларга нисбатан қулайлиги, кам ёнилғи сарф қилиши ва бошқа жиҳатлари билан анча афзалликларига эгалиги ҳақида сўзлади.

«Бир тонна ва ундан кўпроқ юк кўтариш қувватига эга. Бу улов четдан харид қилинадиган техник воситалардан нархи арзонлиги билан ажралиб туради. Айниқса, деҳқон ҳамда фермер хўжаликлари учун қулай, яъни ҳамёнбоп. Қолаверса, ҳадемай бу ерда дастлабки йиғиладиган шоссе, борт, рессор ва бошқа бутловчи қисмлар цехлари ҳам ишга туширилади. Цехда меҳнат қиладиган ишчи-мутахассисларга 3 миллион сўмдан 5 миллион сўмгача ойлик маош тайинланган. Шунингдек, ижтимоий муҳофазага олинган оилалар, ишсиз фуқароларга юк мотоциклларини имтиёзли кредит маблағлари асосида ҳам расмийлаштириб беришни йўлга қўйдик»,-деди ёш тадбиркор.

 

ЭЪТИБОР ВА ҒАМХЎРЛИК МАҲСУЛИ

Ёшлар сиёсати жамиятни ривожлантириш ва ижтимоий ўзгаришларнинг муҳим омили сифатида турли механизм, услуб ва стратегияларни ишлаб чиқишни ҳамда изчил равишда амалиётга тадбиқ этишни тақозо этади.

Давлатдаги ижтимоий барқарорлик кўп жиҳатдан ёшларнинг барча қатламларига йўналтирилган кучли ижтимоий ҳимояга, уларнинг ташаббусларини қўллаб-қувватлаш ҳамда имкониятларини юзага чиқаришга етарли ва зарур шарт-шароит яратилганига боғлиқдир.

Бухоро шаҳар Тошмачит маҳалла фуқаролар йиғини ёшлар етакчиси Исмоил Боймуродов  маҳалла аҳолиси, ёшлари билан таништирар экан, бу ернинг тубжой аҳолиси ниҳоятда камтарин, меҳнаташ ҳамда ширинсухан инсонлардан иборат эканлигини алоҳида қайд этиб ўтди.

Мазкур маҳалла фуқаролар йиғинида жами 3998 нафар фуқаро, жумладан, ёшлар: 14-30 ёшлилар 1238 та, ёшлар жами нафарни ташкил этади. Маҳалла ҳудудида 1 та умумтаълим мактаби мавжуд.

Ёшлар дафтарига кириш истагини билдирган 49 нафар ёшларнинг 43 тасига ёрдам кўрсатилган.

Кўпгина ёшларга даромад топиб, ҳам оилаларига, ҳам жамият наф келтиришлари учун турли хилдаги асбоб-ускуналар олиб берилди.

– Маҳалламиз ёшлари беш босқичли олимпиадалар фахрли ўринларни қўлга киритишиб, ўзларининг неларга қодир эканликларини кўрсатишди. Қолаверса, маҳалламизнинг фаол ва иқтидорли ёшлари томонидан спортнинг футбол ва волейбол туридан туман миқёсидаги, турли хил ўйинлар, мусобақалар ташкил этиб келинмоқда, – дейди фаол етакчи.

Биз унинг ишларида муваффақиятлар тилаймиз.

Дилнавоз ТЎХТАЕВА,

“BYO” мухбири

 

ORZULARI BISYOR NILUFAR

Xabaringiz bor yaqindagina 11 yil davomida a’lo baholari, namunali xulqi, jamoat ishlarida faolligi, turli fan olimpiadalarida ishtiroki hamda tengdoshlariga o’rnak bo’lgan tumanlardagi umumta’lim maktabi iqtidorli bitiruvchilari oltin va kumush medallar bilan taqdirlandilar. Ana shunday rag’batga munosib ko’rilgan tirishqoq kogonlik yoshlardan biri Nilufar Akramova yutuqlari bilan bo’lishamiz. Har tomonlama tengdoshlariga chinakam namuna bo’la oladigan Nilufar Akramova Kogon tumanida joylashgan 3-umumta’lim maktabi bitiruvchisi hisoblanadi. Nilufar o’qishga bo’lgan qiziqishi, tirishqoqligi sababli, ustozlarning sevimli o’quvchisiga aylangan deydi – maktab direktori Hurmat opa Tursunova.

U dastlabki yutug’iga 6-sinfda ekanligida erishgan.  Fanlar orasida Ona tili va adabiyot faniga qizishi hamda a’lo o’qishi tufayli, 2017-2018-o’quv yilida 6-sinflar o’rtasida ona tili va adabiyot fanidan o’tkazilgan “Bilimlar bellashuvi”ning Kogon tumani bosqichida faxrli 1-o’rinni egallaydi.

Shuningdek 2018-2019-o’quv yilida 7-sinflar o’rtasida ona tili va adabiyot fanidan o’tkazilgan “Bilimlar bellashuvi”ning tuman bosqichida faxrli 1-o’rinni egallab, viloyat bosqichining “Bilimlar festivali”da munosib ishtirok etgan.

2022-2023-o’quv yilida 11-sinflar o’rtasida ona tili va adabiyot fanidan o’tkazilgan fan olimpiadasining viloyat bosqichida faxrli 2-o’rinni egallab, respublika bosqichida faol qatnashib, faxrli o’rinlarga munosib ko’rildi.

Shu bilan birga qahramonimiz ko’pgina tanlovlarda g’oliblikni qo’lga kiritgan.

Nilufar Akramova kelajakda ona tili va adabiyot fani o’qituvchisi bo’lib, o’z sohasining yetuk mutaxassisi bo’lishni orzu qiladi. Orzularidek oppoq ko’ngil egasining ayniqsa, ijodga bo’lgan qiziqishi tahsinga sazovordir. Adabiyotga bo’lgan qiziqishi uni ijod sari yo’lladi va she’r yozish sevimli mashg’ulotiga aylandi. Uning ”Bag’rimda gul ochgan bahor “mavzusidagi 1-she’r va hikoyalar to’plamining bosilishi ijodkor qizimizga yanada ulkan kuch baxsh etdi. Nilufarning bir nechta ijod namunalari respublikamizning bir qator gazeta va jurnallarida chop etildi.

Kogonlik bo’lajak muallima uchun ayniqsa 2023-yil omadli keldi desak hech ham mubolag’a bo’lmaydi. U oltin medalga loyiq deb topilishi bejizga emas albatta. Joriy yilda Nilufar Ona tili fanidan o’tkazilgan milliy sertifikat imtihonida qatnashib 78,4 ballni, inliz tilidan til bilish darajasini belgilovchi IELTS imtihonida qatnashib, 7 ball bilan sertifikatni qo’lga kiritdi. Bu kabi yutuqlar hali Nilufarda bisyor!

Barcha yutuqlarim, ustozlarim mehnatlari deb bilaman deydi qahramonimiz. Albatta yosh avlodning unib kamol topishida ustozlarning o’rni beqiyos. Nilufarning ustoz-murabbiylariga tashakkur aytgan holda, uning kelajakdagi o’qishlariga omad va zafarlar tilaymiz.

O’ZBEKISTON-IJTIMOIY DAVLAT

So‘nggi yillarda erishgan yutuqlarimizni, xususan, iqtisodiyot, inson huquqlari, odil sudlov, so‘z va e’tiqod erkinligi, ijtimoiy himoya sohalaridagi yuzlab cheklovlarning olib tashlangani, naqd pul, valyuta, kredit masalalaridagi muammolar hal qilinganining konstitutsiyaviy himoyasini ta’minlash zarur. Bu yutuqlar, huquq va erkinliklardan nafaqat hozirgi, balki kelajak avlodlarimiz ham emin-erkin foydalanishi uchun, ularni, albatta, Konstitutsiyada muhrlab qo‘yish talab etilmoqda.

Bugungi suhbatdoshimiz-Buxoro davlat universiteti, “Yurisprudensiya va ijtimoiy-siyosiy fanlar” kafedrasi dotsenti Teshayev Nutfullo Nasrullayevich.

Aytingchi?  Referendum nima?  Ushbu jarayonning mohiyati nimada? 

“Referendum” davlat ahamiyatiga ega bo‘lgan muhim masalalar bo‘yicha o‘tkaziladigan va ba’zan qonunlar qabul qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladigan umumxalq so‘rovi, ovoz berish yo‘li bilan xalq fikrini aniqlashdir.

Yangi tahrirdagi Konstitutsiya O‘zbekiston jamiyatining evolyutsion rivojlanishidan kelib chiqayotgan hayotiy zarurat bo‘lib, bu ish mamlakat, millat va xalq sifatida keyingi qadamlarimizni aniqlab olishimiz uchun g‘oyat ahamiyatli masala, adolatli jamiyat qurish yo‘lidagi ulkan qadamdir.

Konstitutsiyaning yangi matnini olim-u mutaxassislar tomonidan faqat kabinetlarda o‘tirib yaratilmadi. Balki, dastavval ikki bosqichda xalqimizning fikri, takliflari o‘rganildi, shundan so‘nggina Konstitutsiya loyihasi tayyorlandi. Avvallari esa Konstitutsiya qabul qilishda dastlab loyiha ishlab chiqilib, keyin xalq muhokamasiga qo‘yilardi.

O‘zbekiston Respublikasida “O‘zbekiston Respublikasining referendumi to‘g‘risida”gi Qonun dastlab 1991 yil 18 noyabr kuni qabul qilingan bo‘lib, mazkur Qonun yillar davomida xalqaro tajribani, qolaversa, O‘zbekiston Respublikasida orttirilgan amaliy tajribalarni inobatga olgan holda 2001 yil 30 avgust kuni yangi tahrirda qabul qilingan. Referendum to‘g‘ridan-to‘g‘ri, tinchlik va erkin ovoz berish prinsiplariga amal qiladi va 18 yoshga to‘lgan har bir fuqaro referendumda ovoz berish huquqiga ega.

Referendumda kimlar ishtirok etadi va ovoz berish tartiblari haqida sizning fikrlaringiz qanday? 

Referendumda barcha 18 yoshga to‘lgan fuqarolar ovoz berish huquqiga ega bo‘lib, referendumda fuqarolar tomonidan yashirin ovoz berish xonasida anketa to‘ldiraladi va bu vaqtda ovoz beruvchining yonida hech kim bo‘lmasligi shart.                        Referendumni mustaqil ravishda to‘ldirish shakliga ega bo‘lmagan fuqaro o‘z xohishiga ko‘ra,referendum o‘tkazuvchi komissiya tarkibiga kirgan shaxslardan,kuzatuvchilardan boshqa biron kishini kabina yoki xonaga taklif qilishga haqlidir.

Yangilanayotgan Konstitutsiyada inson huquqlari,ularning manfaatlari uchun qanday o‘zgarishlar mavjud? 

Yangilanayotgan Konstitutsiyada moddalar soni 128 tadan 155 taga, xuquqiy normalar soni 275 tadan 434 taga ko‘paygani va ko‘p uchraydigan 20 turdagi kasalliklar bo‘yicha birlamchi bo‘g‘indagi bepul analiz turlari – 15 tadan 25 tagacha, tekshiruvlar – 10 tadan 20 tagacha, dorilar – 64 tadan 90 taga oshirilganligi har bir fuqaroni quvontiradi. Loyihada asosiy qonunlarimizning 65 foiz matni xalqimiz takliflari asosida yangilandi. Bugungi kunda mamlakatimizda inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish, bu borada konstitutsiyaviy-huquqiy, qonunchilik, institutsional va amaliy kafolatlarni mustahkamlash yo‘lidagi tub yangilanish islohotlari izchil davoAhamiyatlisi shundaki, yangilanayotgan Konstitutsiya loyihasida O‘zbekiston – huquqiy davlat, deb belgilanmoqda. Jumladan, inson huquq va erkinliklarini ta’minlash davlatning oliy maqsadi, deya e’lon qilinmoqda. Binobarin, inson huquqlariga oid konstitutsiyaviy normalar soni 3 baravardan ortiqqa oshib boryapti. Yana bir narsani ta’ kidlashim joizki, Konstitutsiyada davlatning o‘qituvchilar sha’ni va qadr-qimmatini himoya qilish, ularning ijtimoiy va moddiy farovonligi, kasbiy jihatdan o‘sishi to‘g‘risida g‘amxo‘rlik qilish majburiyati kuchaytirilyapti. Bu qoidalar mamlakatimizdagi 685 ming nafardan ortiq o‘qituvchilarning professional o‘sishi hamda ijtimoiy va moddiy qo‘llab-quvvatlanishi ularning jamiyatdagi ijtimoiy maqomi, obro‘sini yanada oshirishga xizmat qilishi meni men kabi o‘qituvchilarni suyuntirdi deydi suhbatdoshimiz.

Biz yurtimizda bo‘lib o‘tayotgan referendumga, yangilanayotgan Konstitutsiyamizga befarq emasmiz

Dilnavoz TO‘XTAYEVA,

                                                                   suhbatlashdi

AMON OTA IBRATI

Ustozimning: ”Jurnalist doimo xalqning orasida bo’lib, dard-u tashvishlari bilan bog’liq jarayonni obyektiv ravnaq toptirishga intilishi, erinmasligi, o’z ko’zi bilan ko’riladigan voqelikni saqlab qolish kerak” degan o’gitlariga amal eting. , yozilajak maqolamga qahramon izlay boshladim. Bu safar ta’ qildim fidokorona xizmat qilgan faxriylarning ibratini keng boshqarishka havola etishni maqsad qilgan. Taqdir taqozosi bilan Xoja Abdulxoliq G’ijduvoniy hazratlari me’moriy yodgorligiga ziyorat qilgani borganimda, u yerda ana shunday inson bilan uchrashib, suhbatlashish baxtiga ham muyassar bo’ldim.

Yosh pedagoglar, o’quvchi-yoshlarga o’rnak bo’lar degan umidda ushbu suhbatdan parchani e’tiboringizga havola etaman.

Qahramonimiz – ”Xalq ta’limi a’lochisi” ko’krak nishoni sohibi, nafaqadagi pedagog Amon Rahmonov.– Assalomu alaykum. Amon ota, sizdek faxriylarimiz, pir-u badavlatlarimizning hayotiy biz yoshlar uchun, shubhasiz, ibrat maktabidir.

Ayting-chi, ta’lim sohasi rivoji, kamoloti yo’lida yoshlar hukumatimizning asosiy yo’nalishi bo’yicha katta e’tibor qaratilayotgan hozirgi davrda yosh pedadog’larga asosiy shaxsga e’tibor qaratishlari deb hisoblaysizmi?

– Har qanday mamlakatning taraqqiyyoti zamirida shubhasiz ta’lim-tarbiya yotadi. Bu yaxshi anglagan davlat rahbariyatimizdan o’z ishlab chiqarish sohasi birinchi kunlardanoq ushbu sohada ishlab chiqarish uchun kuyunchalik bilan yondashib, bir qator ishlab chiqarish, amaliy ishlab chiqarish borilishida bosh-qosh bo’lib rasm. Bu jarayonda, kelajak egalarining ma’naviyatini yuksaltirish har qachongidan-da muhim kasb etadi. Shu ma’noda, hayotiy tajribalarimga tayanib aytishim mumkinki, ta’lim jarayonidagi yashash muhitini boshqarish rahbariyatiga bog’liq. Rahbar qay darajada ma’naviyatli bo’lsa, jamoadagilar shunchalik e’tiborli, zimmasiga yuklanganiga nisbatan mas’uliyatli bo’ladi.

O’quv-tarbiya ishlab chiqargan kamtarona mehnatim inobatga olinib, o’zim ham hukumatimiz tomonidan berilgan ”Xal ta’limi a’lochisi’ ko’krak nishoni, ”Mehnat faxriysi” medali, qolaversa, hamda respublika xalq ta’minoti . limi boshqarmalari tomonidan bir necha bor faxriy yorlig’-u nishonlar bilan mukofotlanganman.

Obro’ bir kunlik yohud bir yillik ishmas. Xalqning chinakam ishonchiga baho bo’lish yillarni talab qiladi. Hozirgi yosh pedagoglarimiz biror ta’lim kundasiga ba’zida pul topish ilinjida ishga joylashayotganliklari haqida har gal eshitsam, og’rinaman. Chunki, biz pulni ko’paytirish uchun emas, balki o’z sevgan kasbimiz bilan bog’liq iqtidorimizni namoyon etish, qolaversa, chinakam hurmatish uchun faoliyat yuritganmiz. Natijasi o’laroq, mana bugun yuzimiz yorug’, xotirimiz jam. Jaydari til bilan aytaman, pulning o’zi bizni topib kelyapti. Tumanimiz hokimi, xalq ta’lim bo’limi mutasaddilari esa, bayram-u as’asa kunlari holidan bo’lib, duo o’lgan xonadonimga mehmon bo’lib turadi.

– Hurmatli ustoz! So’nggi global sabab, iqtisodiy iqtisodiy kimo’zarlik bilan bog’liq ayrim o’tish davridagi o’smirlar (ayniqsa, yuqori sinf o’quvchilari) o’z o’qituvchilariga individual munosabati kuzatilayotgani tashvishlanarli. Bundan ustozlar ham, ota-onalar ham birday aziyat chekishmoqda.

Ayting-chi, bunday qaysar, ”tarbiyasi og’ir” o’quvchilarga qanday yo’sinda tarbiya, saboq bergan afzal?

Qizim, bilasizki, maktabda oliy ta’lim yashashdagidan farqli ravshan, ham ta’lim, ham tarbiya birday olib boriladi. Bu esa anchagina ishlab chiqarish. yuqorida, yuqori sinf o’quvchilari bilan ishlash o’ziga xos pedagogik bilimga ega, mohir bo’lishni talab qiladi. Zamonaviy ijtimoiy psixologiya tajribalaridan shu narsa ma’lumki, hayotning ma’lum bir o’tish davri bosqichlari deb yuritiladi. Balog’at vaqtida o’smirlarda kech o’tkir ham yuqoridagi jarayon sirasiga keladi. Bu davrda o’quvchiga, asosan, o’z tengdosh do’sti yoki boshqa jinsdagi tengdoshi, fikri har narsadan dominantlik (ustunlik) qilib, sahifada ota-ona va ustozlar vaqtincha ikkilamchi shaxslarga o’zgartirish.

Bunday o’ bilan ishlashda ularga ”ko’zgu kerak” yordam berishi mumkin. Ya’ni, kim ekanliklarini, qanday vaziyatda turganliklarini, holat shunday davom etadiigan bo’lsa, qanday oqibatlarga olib kelishi mumkin, o’z taqdirlariga faqat hujjat o’zlari, tarbiyalash yaxshi samara beradi. .

Yana bir masala borki, yoshlarni o’z vaqtida ilm, kasb yoki hunarga yo’ yoqimliish bilan bog’liq. Aksariyat holda biz shu muammoga yo’l qo’yayotganimiz bois ham o’quvchilarda chalg’ish holatlari kuzatilmoqda. O’quvchilarning o’z oldiga aniq maqsadli qo’yishiga yordam beradigan sinfdaligidayoq bu kabi o’rnatishga xizmat qiladi. Yaponiya, Janubiy Koreya Singapur kabi yuksalish darajasiga erishgan davlatlar ta’lim olish tub sifat o’zgarishlarining siri ham mana shunday bo’lsa, ajabmas.

– Zamonaviy rahbar deyilganda ko’z o’ngingizda qanday odam gavdalanadi?

– Bir so’z bilan, tadbirkor, ilm-u ma’lumotli va mana shunday fazilat egalarini qadrlay oladigan odam.

Maktabdagi rahbarlik davrimda kosib, sartaroshlarga maktab binosidan bo’sh xonalarni ajratib berganman va ular bilan tuzganman. Unga ko’ra, kosib hamda sartarosh maktabimizda tahsil olgan 30 nafar kam ta’minlangan o’quvchiga tekinga xizmat ko’rsatar edi. Bundan, ajratilgan maxsus joy, qo’yilgan maktab, qoramolgacha bo’lganlar, huquq himoyasi uchun xizmatchilari, hatto pedagoglar berkitib qo’yilgan edi. Topilgan foyda esa, ular o’rtasida teng taqsimlanar, bir qismi esa, faxriylar holidan xabar olish, kam ta’minlangan oilalarga yordamlashish kabi ezgu yumushlarni jamoa maktab kasaba uyushmalariga kirim qilinardi. Bu esa, kichik bir davlatchaning farovonlikka qobiliyati o’ziga xos siyosati edi.

Buning uchun har bir rahbardan maksimal darajada hisobga harakat qilish kerak, deb. Rahbarlik ham aslida Yaratganning bir imtihonidir.

Faoliyatim ishtirokidagi yoshlarning chet tillarini o’zlashtirishga alohida e’tibor qaratib keldim. Maktabda chet tillarni yaxshi o’zlashtirgan o’quvchilarga birinchilardan bo’lib stipendiya joriy qilganimdan har qachon baxtiyorlik hissini tuyaman. Chunki biz ishonch bildirgan o’quvchilarning ko’rinishidagi ellardagi kasbdoshlar bilan aloqalarni mustahkamlab, o’z hayot yo’llarini topgan. Buyuk mutafakkir bobomiz Mahmudxo’ja Behbudiyning: ”Dunyoda turmoq uchun dunyoviy fan va ilm lozimdir. Zamona il va fanidan bebahra millat o’zga millatga poymol bo’lur fikri naqadar mustahkammi degan. Kim nima desa desin-u, men chet tillarini o’qitishni yana-da rivojlantirish tarafdoriman. Chet tillarni o’ezgu muddao bilan eng hududga ketgan insonni taraqqiyparvar desa bo’ladi. O’qiydimi, ishmi, hatto o’sha yerda qolib ketgan taqdirda ham vaziyat uchun buning ziyoni yo’q. Aksincha, plyuralizm (hur fikrlilik)ga yo’l ochib, taraqqiyot uchun xizmat qiladi…

Ha, Omon otadek fozil faxriylarimizning duolari, hikmatlari sabab bu dunyo nurafshon, farovon hamda osoyishtadir.

 

Dilnavoz TO’XTAEVA,

Buxoro davlat universiteti: bosma axborot manbalari jurnalistikasi, yo’nalishi

1-bosqich talabasi